Obniżenie cen dzierżawy słupów od Tauron Dystrybucja SA. Co da się zrobić?

W dniu 12 lutego 2021 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydał pięć decyzji ramowych wobec największych operatorów systemu dystrybucyjnego tj. PGE Dystrybucja SA, Tauron Dystrybucja SA, Enea Operator sp. z o.o., Energa Operator SA, Stoen Operator sp. z o.o. (obecnie E.ON Polska SA), określając ramowe warunki dostępu do infrastruktury technicznej w zakresie słupów elektroenergetycznych linii niskiego (nN) i średniego (SN) napięcia.  W decyzjach Prezes UKE określił między innymi nowe, niższe stawki za dostęp do słupów elektroenergetycznych, wynoszące 1,73 zł per słup w przypadku słupów elektroenergetycznych linii niskiego napięcia oraz 2,75 zł w przypadku słupów elektroenergetycznych linii średniego napięcia. Do momentu wydania ww. decyzji przez Prezesa UKE, opłata miesięczna za dostęp do słupów elektroenergetycznych była określana dowolnie przez OSD, zazwyczaj w wysokości kilkukrotnie wyższej niż ta określona przez Prezesa UKE. Prezes UKE uznał jednak, że dotychczasowe ceny były nierynkowe i blokowały inwestycje telekomunikacyjne.

Wydanie przez Prezesa UKE ww. decyzji ma swoje pozytywne konsekwencje zarówno dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych, którzy już korzystają z zasobów OSD, jak i mających dopiero zamiar z nich korzystać. Przepisy prawa oraz same decyzje gwarantują stosowanie warunków tych decyzji w umowach dopiero zawieranych, ale także umożliwiają ich implementowanie w umowach zawartych przed datą wydania decyzji ramowych.

Aby skorzystać z dobrodziejstwa dostępu do słupów elektroenergetycznych na warunkach wynikających z decyzji ramowych, konieczne jest wystąpienie albo z wnioskiem o dokonanie zmiany umowy dostępowej albo z wnioskiem o zawarcie takiej umowy. Decyzje ramowe (poza jedną, gdzie SOKIK wstrzymał wykonalność decyzji ramowej, o czym mowa będzie poniżej) mają nadany rygor natychmiastowej wykonalności – oznacza to, że OSD nie mają prawnych możliwości sprzeciwienia się zmianie umów czy zawarcia nowych umów na warunkach wynikających z decyzji ramowych, w tym szczególnie przy uwzględnieniu nowych warunków finansowych. Przy zmianie warunków dostępu do słupów OSD – operatorzy są na wygranej pozycji!

Wstrzymanie wykonalności decyzji wobec Tauron Dystrybucja S.A.

Co zrozumiałe, zwłaszcza z ekonomicznego punktu widzenia, wszyscy OSD złożyli odwołania od decyzji Prezesa UKE do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKIK). UKE uregulował bowiem dość znacznie rynek dostępu do słupów przedsiębiorstw energetycznych, a ceny za świadczenie usług dostępowych przez OSD obniżył. Jednocześnie każdy z OSD złożył wraz z odwołaniem wniosek o wstrzymanie wykonalności decyzji – głównie po to, aby do momentu uprawomocnienia się decyzji ramowych, móc stosować dotychczasowe stawki. Ku zaskoczeniu wszystkich, w grudniu 2021 r. SOKIK wstrzymał wykonalność tylko jednej decyzji tj. decyzji wydanej wobec Tauron Dystrybucja S.A.

Wstrzymanie wykonalności decyzji wydanej wobec Tauron spowodowało, że chociaż decyzja ta w dalszym ciągu obowiązuje w obrocie prawnym, to utraciła ona przymiot wykonalności – Tauron co do zasady nie ma obowiązku stosowania warunków, wynikających z tej decyzji w umowach o dostęp do infrastruktury technicznej z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi.

A zatem, czy obecnie składanie przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych wniosków do Tauron o dostosowanie warunków dostępu do słupów elektroenergetycznych utraciło jakikolwiek sens i szanse na pozytywne rozpatrzenie takiego wniosku oraz stosowanie niższych stawek w ramach dostępu do słupów elektroenergetycznych?

Otóż, niekoniecznie.

Obniżenie kosztów najmu słupów od Tauron wciąż możliwe

Oczywiście, co jest zrozumiałe, Tauron prawdopodobnie nie uwzględni żadnego wniosku o dostosowanie dostępu do słupów elektroenergetycznych, powołując się na wstrzymanie wykonalności decyzji przez SOKIK i nie będzie chciał prowadzić negocjacji w przedmiocie zmiany warunków umów dostępowych. Jednakże, w sukurs przedsiębiorcom telekomunikacyjnym przychodzi uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem do Prezesa UKE o wydanie decyzji dostępowej zastępującej umowę o dostęp do słupów elektroenergetycznych lub aneks do takiej umowy. W tych przypadkach sprawa nabiera charakteru indywidualnego, a całe postępowanie przed Prezesem UKE toczy się z udziałem tylko Tauron oraz przedsiębiorcy inicjującego postępowanie. Tak wydawane decyzje w indywidualnych sprawach nie będą odnosić skutku wobec innych przedsiębiorców telekomunikacyjnych (tak jak miało to miejsce w przypadku decyzji ramowych z 2021 roku).

Prezes UKE przy wydawaniu decyzji oczywiście bierze pod uwagę fakt wstrzymania wykonalności decyzji z dnia 12 lutego 2021 r. wydanej wobec Tauron, natomiast nie jest to jedyna istotna okoliczność z punktu widzenia rozstrzygnięcia Prezesa UKE. Prezes UKE przy wydawaniu decyzji powinien rozpatrywać również takie okoliczności jak:

• fakt ustalenia przez Prezesa UKE stawek rynkowych, dotyczących korzystania ze słupów elektroenergetycznych na poziomie 1,73 zł i 2,75 zł, uwzględniając w tej wysokości rozmaite składniki, składające się na ten koszt;
• obowiązywanie na lokalnym rynku przedsiębiorców telekomunikacyjnych, zróżnicowanych stawek za dostęp (jest bowiem dość spora grupa operatorów, która zdążyła zmienić umowy z Tauron jeszcze przed wstrzymaniem wykonalności decyzji), co w oczywisty sposób niekorzystnie wpływa na konkurencję na lokalnym rynku;
• obecną sytuację gospodarczą, oddziałującą na sytuację przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w szczególności rosnącą inflację.

To na wciąż rosnącej inflacji powinien szczególnie skupić się Prezes UKE przy wydawaniu decyzji indywidualnych, ponieważ w mojej ocenie obecnie jest ona najistotniejsza dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych. W dotychczas obowiązujących umowach dostępowych, Tauron gwarantował sobie możliwość waloryzacji stawki za dostęp z tytułu corocznej zmiany cennika usług pozataryfowych. W zależności od umowy zawartej z Tauron – waloryzacja cen za dostęp do słupów elektroenergetycznych może nastąpić na podstawie wskaźników GUS lub na podstawie dowolnych kryteriów jako zwykła aktualizacja cennika. Zmiana cennika następuje jednostronnie – jest to uprawnienie Tauron, do którego wykonania nie potrzebuje zgody przedsiębiorcy telekomunikacyjnego i nie wymaga podpisania aneksu do umowy.

Obecnie wszyscy obserwujemy coraz to wyższe wskaźniki inflacji, a co więcej, wszelkie prognozy wskazują, że inflacja będzie rosła. Wyższe wskaźniki oczywiście mają odzwierciedlenie w danych publikowanych przez Prezesa GUS, które to dane, jak wskazałem wyżej, mają bezpośredni wpływ na wykonanie przez Tauron uprawnienia do waloryzacji cen za dostęp do słupów elektroenergetycznych. Postanowienia decyzji ramowych z 2021 roku nie dają możliwości swobodnej zmiany cen za dostęp – Prezes UKE wyszedł z założenia (skądinąd słusznie), że koszty związane z utrzymaniem słupów są stałe i są ponoszone przez OSD jednokrotnie oraz niezależnie od tego, czy słupy są przedmiotem obrotu, czy też nie – są to między innymi podatki od nieruchomości czy opłaty za zajęcie pasa drogowego. Tymczasem, w sytuacji, w której przedsiębiorca telekomunikacyjny w dalszym ciągu korzysta ze słupów elektroenergetycznych na podstawie umowy sprzed wydania decyzji ramowych z 2021 roku, która to umowa daje wciąż uprawnienie Tauron do waloryzacji cen, to nie dość, że już na podstawie umowy, przedsiębiorca telekomunikacyjny płaci kilkukrotnie wyższe stawki za dostęp do słupów elektroenergetycznych, w porównaniu do stawek przyjętych przez Prezesa UKE, to jeszcze Tauron może te stawki dowolnie podwyższyć. Może się zatem okazać, że na tym samym lokalnym rynku, np. rynku jednego powiatu czy nawet jednej gminy, będą działać operatorzy telekomunikacyjni, spośród których jeden płaci stawki określone przez Prezesa UKE, a drugi ponosi koszty dostępu do słupów Tauron na warunkach sprzed wydania decyzji ramowych z 2021 roku. W skali nawet tylko jednego roku, na samym dostępie do słupów elektroenergetycznych, jeden z przedsiębiorców telekomunikacyjnych, przy dużej liczbie wykorzystywanych słupów elektroenergetycznych, może być stratny względem drugiego, nawet o kilkaset tysięcy złotych.

By przeciwdziałać takiej sytuacji i jak najszybciej obniżyć te koszty, konieczne jest wejście w formalne negocjacje z Tauron i wystąpienie do Tauron z wnioskiem o zawarcie umowy o dostęp do infrastruktury technicznej lub zmianę dotychczas obowiązującej umowy. Tauron prawdopodobnie nie podejmie negocjacji w tym zakresie, ale odmowa zawarcia takiej umowy lub zmiany takiej umowy albo po prostu brak zawarcia umowy lub zmiany takiej umowy w terminie 60 dni od dnia doręczenia wniosku, aktualizuje uprawnienie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do wystąpienia z wnioskiem do Prezesa UKE o wydanie decyzji dostępowej, zastępującej umowę o dostęp do słupów elektroenergetycznych lub zmianę takiej umowy.

Szansa na zaoszczędzenie

Z naszego doświadczenia oraz z treści wydawanych decyzji indywidualnych wynika, że pomimo wstrzymania wykonalności decyzji wobec Tauron, Prezes UKE wydaje korzystne dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych decyzje dostępowe, które w efekcie obniżają stawki za dostęp do słupów Tauron – co może generować ogromne oszczędności w budżecie przedsiębiorstwa. Warto zatem skorzystać z dobrodziejstwa, jakie w tych trudnych czasach daje przedsiębiorcom telekomunikacyjnym Prezes UKE.

Ważne jednak jest jednak jak najszybsze podjęcie tematu i jak najszybsze wystąpienie do Tauron z wnioskiem o podjęcie negocjacji i zawarcie umowy o dostęp do słupów elektroenergetycznych lub zmianę takiej umowy. Po złożeniu takiego wniosku, przedsiębiorcy telekomunikacyjni będą musieli co prawda odczekać czas 60 dni oraz czas kilku miesięcy na wydanie decyzji przez Prezesa UKE, jednakże w kontekście niezbędnej dla świadczenia usług telekomunikacyjnym współpracy z OSD, w tym z Tauron, podjęcie tego tematu i wyczekanie do pozytywnego rozstrzygnięcia wydaje się opłacalne.